Is de mens van nature monogaam?

Over monogamie en de ballen van een gorilla

‘Ik zou heel makkelijk met jou weer monogaam verder kunnen.’
We liggen op bed, de ochtendzon schijnt op mijn gezicht.
‘Echt?’
Grappig, vroeger hadden we dit soort gesprekken over open relaties. Leuk om over te filosoferen, terwijl we toen zeker wisten dat we het niet zouden doen. Nu voeren we dezelfde hypothetische gesprekken over monogamie. Hij is niet van plan om te stoppen met zijn minnares en ik ook niet met mijn minnaar. Maar het onderwerp blijft boeien. Zouden we echt in staat kunnen zijn om weer over te stappen naar een monogame relatie? En zou het standhouden?
‘Jij bent alles wat ik in een vrouw zoek.’
Het is fijn om te horen, het voelt als tijdloze liefde. Toch denk ik ook dat onze relatie juist zo goed is, vanwege de andere relaties die wij hebben. Een beetje concurrentie doet wat dat betreft wonderen.
Maar als de omstandigheden zich voor zouden doen – bijvoorbeeld als onze lovers tegelijkertijd een ander vinden – zou een monogame relatie weer een mogelijkheid kunnen zijn voor ons. Wat zouden we dan gaan doen?
Die gedachte vervult me enerzijds met de opwinding van een nieuw avontuur, anderzijds kan het mij ook beangstigen.
Weten dat er een ander is, vind ik rustgevender, dan bang zijn dat er misschien ooit een ander zou kunnen komen. De hang naar avontuur wint bij mij altijd. Dat weet ik. Maar dat ik moeite heb met het verlies van controle bij veranderingen, dat is duidelijk.

Is de mens een monogaam wezen?

Monogamie of nie, (to be or not to be)? Hordes wetenschappers hebben hier onderzoek naar gedaan. De mens is het wel – de mens is het niet. Ondertussen zijn het aantal mensen die bij hun overlijden maar één partner hebben gehad op één hand te tellen.

Robin Dunbar, die ik eerder noemde in mijn blog Verliefd op een ander , schreef mij dat in zijn ogen de wereld voor de helft verdeeld is in monogame en de andere helft in niet-monogame mensen. Als je dit in een tabelletje neer zou zetten zou dat erop neer komen, dat de kans dat twee monogame partners elkaar tegenkomen een kwart is. Driekwart zal dus geen monogame relatie hebben.

Wat ballen en monogamie met elkaar te maken hebben

Volgens Short (1979) kun je het non-monogame karakter van de mens ook afleiden van de grootte van de ballen van de man. Hij deed onderzoek naar mensen en apen (o.a. chimpansees en gorilla’s) en hoe monogaam zij waren. Chimpansees waren het minst monogaam. Zowel mannetjes als vrouwtjes deden het allemaal met elkaar. Zo’n mannetjesaap moest dus een heuse spermacompetitie aangaan wilde hij zijn genen kunnen doorgeven. Zijn ballen zijn dan ook – relatief gezien – drie keer zo groot als die van een mens. Een gorilla-mannetje heeft aan de andere kant nauwelijks concurrentie. Iedereen die bij zijn vrouwtjes wil komen, zal eerst langs hem moeten. De balletjes van een gorilla zijn dan ook drie keer zo klein als die van een mens. De mens zit daar tussenin.

Serieel monogaam

Volgens Dunbar is de mens van nature serieel monogaam. Ik kan hem daar alleen maar gelijk in geven. Onze natuurlijke neiging is om te scheiden en om ‘een ander’ naast de relatie te veroordelen. Waarbij vreemdgaan sterker wordt veroordeeld dan een open relatie. Hoewel een open relatie wel als een stom risico wordt gezien, dat je neemt met betrekking tot je relatie.

De argumenten hebben allemaal een waarheid in zich. Het neemt niet weg, dat goede rationele argumenten niet altijd een antwoord zijn op de alledaagse werkelijkheid. Driekwart van de mensen zal geen monogame relatie hebben. En ik denk dat dit een magere schatting is.

Het veroordelen van ‘de ander’ doet geen recht aan de werkelijkheid waar we mee te maken hebben. Het omarmen van ‘de ander’ doet geen recht aan de pijn die het kan doen, als je partner verliefd is of verlangt naar iemand anders.

Emotionele pijn hoort bij het leven

Het wordt tijd dat we ons gaan realiseren dat ‘de ander’ bij een groot deel van de relaties langskomt en dat we hier een adequaat antwoord op verzinnen. Dit is geen pleidooi voor open relaties. Trouwe lezers van mijn blogs weten dat ik geen open relaties promoot. Ik promoot alleen het versterken van de band van de vaste relatie. Wat stellen dan verder doen is aan hen.

Het is wél een pleidooi dat we ons realiseren dat emotionele pijn bij het leven hoort. Dat we schrikken van pijn. Het liefst lopen we ervan weg. Hiermee om leren gaan, is onze echte uitdaging. Dat partners elkaar hun pijn durven te laten zien, ook als het door een je partner is aangedaan. Dat partners naar de pijn van hun geliefde durven te kijken, ook al is het door hen aangericht. Dat je er samen in durft te bewegen en dat je van daaruit de stap leert zetten naar goedmaken, troosten en geruststellen. Want vanuit dat laatste ontstaat de echte verbinding.

‘Stel dat ik verder ga met haar en het wordt niets,’ zegt mijn minnaar. ‘Kan ik dan daarna weer bij je terugkomen?’
Samen kijken we voetbal op de bank en eten we met het bord op schoot. Allemaal dingen die ik thuis niet doe. Lekker stout.
‘Misschien wil zij óók wel een open relatie,’ gniffel ik. Mijn hang naar avontuur komt weer om de hoek. We hebben in elk geval gespreksstof voor vanavond!

Hoeveel relaties heb jij al gehad in je leven? En heb jij weleens een ander gehad naast je relatie? Zoals altijd ben ik erg benieuwd naar jullie reacties.

Rhea Darens
EFT-relatietherapeut

15 gedachten over “Is de mens van nature monogaam?

  1. Weve Deha

    Ik zelf zoek absoluut geen emotionele verbinding. Dat is wat mijn vaste relatie bijzonder maakt. Naar mijn mening is dat het gevaar opzoeken. En wie heeft er nou tijd voor twee partners als je al tijd tekort komt met je eigen partner:) Ik deel Rhea’s mening over jaloezie grotendeels. Als er jaloezie of afgunst is moet die weggenomen worden. Het is voor mij een signaal dat de balans of het vertrouwen verstoord is. Als laatste redmiddel hebben we onze veto. Die wordt zonder morren altijd geaccepteerd. Wij delen al onze dates met elkaar in geuren en kleuren en kunnen daar samen van genieten of elkaar steunen als dat nodig is. Maar niet iedereen kan dat.
    Succes met het vinden van je eigen weg 🙂

    1. Rhea Darens Bericht auteur

      Mee eens, dat is ook mijn uitgangspunt. De vaste relatie staat altijd op de eerste plaats.
      Maar zoals Weve dat zo mooi zegt, een ieder zal zijn eigen weg hierin vinden. Veel succes Max.

        1. Rhea Darens Bericht auteur

          Zeker. De vaste relatie staat op 1. Wel merk ik in de praktijk dat wanneer een relatie veilig gehecht is, er soms wat meer ruimte is. Hoewel ik het omgekeerde ook merk. Dat wanneer er echte verbondenheid is, de open relatie soms ook niet meer nodig is. Het krijgen van een veilige verbondenheid is een proces op zich. Je ontdekt daarin niet alleen elkaar, maar ook jezelf. Je ontdekt hoe hechting uit je jeugd, soms door kan lopen in je kunnen hechten als volwassenen. Vaak merk ik bij een relatiecrisis dat niet alleen relatie-issues spelen, maar dat op dat moment ook andere zaken die niet goed lopen aan het licht komen. Hoe functioneert het gezin, hoe is het op het werk, wat zijn dingen waar mensen bij zichzelf tegenaan lopen? Met andere woorden, je bent dan niet alleen bezig je relatie weer opnieuw te vormen, het wordt ook een moment om alle “oude” rommel op te ruimen.

    2. Max

      Grappig contrast met mij 😉 Ik denk niet dat ik ‘ervaringen’ zal kunnen delen, ze zal het niet willen weten. Zelf sta ik er wel open voor, voor haar verhalen, maar goed. Ons kent ons goed genoeg om te weten dat ik dat wel kan vergeten. Ik ben benieuwd naar hoeveel ik straks zal gaan moeten vertellen. Ze mag alles weten, dat dan weer wel, duh! Je hebt gelijk met je opmerking dat een emotionele band gevaar kan opleveren. Niets zo overdonderend als een verliefdheid. Dat probeer ik ook te voorkomen. Maar een beetje liefde en vriendschap kan ik wel weer waarderen. Het klinkt bot, maar ik zie niets in one-night-stands met volslagen onbekenden. Dan liever eerst een terrasje en elkaar even verkennen. Ook later in zo’n relatie, vind ik ook belangrijk. Alleen met iemand naar bed en dan adios… dan heb ik het idee dat ik iemand passeer.

  2. Weve Deha

    Nou Max welkom in deze nieuwe wereld!
    Als ik 1 ding geleerd heb is dat iedereen zijn eigen invulling geeft aan een open relatie er zijn er geen twee hetzelfde 🙂
    Wat voor een open relatie heb je? Polygaam of alleen sexueel open?
    Met een open relatie daten is niet veel anders dan daten als een single vind ik. Dezelfde onzekerheden maar nu wel met een zekerheidje thuis haha #sorryRhea 😉

    1. Rhea Darens Bericht auteur

      Ik kan me helemaal vinden in wat je zegt. Er kan misschien wel een verschil in zitten of je aan het daten bent, omdat je partner een open relatie wilde, of dat je bent gaan daten omdat je zelf een open relatie wilde. Is dit herkenbaar voor anderen?

      1. Weve Deha

        Is toch lastig vergelijken Rhea. Wie maakt beiden nou mee. Ik hou het graag oppervlakkig. Aan één vrouw verantwoording afleggen is genoeg. 😉

    2. Max

      Dank je Weve Deha! Ik merk inderdaad verschil, het verschil dat je zelf ook aangeeft: polygaam of sexueel open. Bij mij is het beide, vandaar ook emotioneler denk ik. Ik ben niet polyamoreus maar wens wel stabiliteit bij een minnares. Zonder liefdevolle band zal het bij mij niet gaan. En die band, die wil je behouden maar is minder stabiel dan bij een primaire of monogame partner. Tenminste, als je elkaar niet voor de gek houd in dergelijke relaties. Het klinkt stom, maar je hebt gelijk met het ‘zekerheidje’ thuis. Zij zal er inderdaad voor mij zijn wanneer er ergens anders wat mis loopt. Gek genoeg, ondanks dat zij mij al eens als steun gebruikt heeft, zit ik ergens er niet op te wachten om met hangende pootjes naar mijn eega te gaan om getroost te worden. Oogt nogal hypocriet. Of is het juist goed om je zo kwetsbaar op te stellen?

  3. Danique

    Voor mij persoonlijk helpt het om er veel over te praten. En de bevestiging te krijgen dat ik nog steeds geliefd ben.

    Ook helpt het me om goed te analyseren wat ik voel. Is het jaloezie (vanuit mijn angst mijn partner te verliezen aan die ander)? Of juist afgunst (omdat ik ook quality time wil, iets leuks wil doen, seks wil hebben)? Door beter te weten wat ik precies voel, vind ik het ook makkelijker om te herkennen (en te vragen om) wat ik nodig heb.

    En dan nog kan ik me enorm slecht voelen soms… en hoewel ik daarvan baal: Het mag er zijn.

    1. dorien

      dat vind ik wel een goede, het verschil tussen afgunst en jaloezie.

      voor mij is jaloezie beide.
      bij elke date van mijn man, met een vrouw (hij date ook met stellen) voel ik even de groene duivel… wat als… wat als zij veel leuker is dan ik?
      hij stelt me elke keer gerust en ik heb ook voldoende vertrouwen het te ‘ondergaan’ en natuuuurlijk is zij niet leuker dan ik… maar toch…

      mijn man is veel jaloerser dan ik, die heeft bij elke date van mij het hatstikke moeilijk en ik denk dat hij zowel jaloers als afgunstig is (zij wel een leuke date, ik niet, en dan ook nog es met een man die heel erg leuk is, gaat ze me niet inruilen?) (NEE IK RUIL JE NIET IN) (dat had ik allang gedaan als ik van je afwilde :))

      jaloezie, oh mennn, zo onaantrekkelijk.

      maar ken het hoor! jaloezie is mij niet vreemd!

      1. Rhea Darens Bericht auteur

        Wat een hartverwarmende reacties hierboven. Zo open en eerlijk. Een genot om te lezen. Merk ook dat het onderwerp jaloezie blijft boeien. Kan het niet nalaten om toch een lans voor mijn goede vriendin Jaloezie te breken.

        Het eerste wat we bij jaloezie zien is de pijn die het veroorzaakt. Bij onszelf en bij degene die we liefhebben. We kunnen ervan schrikken, we kunnen ons ervoor schamen en het kan iets zijn waar je bang van wordt, uit angst degene die je lieft hebt te verliezen, niet zozeer aan de ander, als wel aan jezelf. Iedereen begrijpt, dat je in zo’n situatie snel zult moeten leren, wil je die situatie het hoofd kunnen bieden. Leren betekent dat je zult moeten veranderen. Maar veranderen doen we van nature niet zomaar. Verandering gebeuren het snelst wanneer iets of heel leuk is, of ….wanneer iets genoeg pijn doet. Jaloezie en daarmee pijn heeft dus een functie.

        Je zou kunnen denken dat jaloezie voor onveiligheid zorgt, maar wat als het juist de open relatie is, die je zou kunnen zien als een onveilige situatie en jaloezie een uitvloeisel daarvan. Dan betekent het dus dat we voor de uitdaging staan om een veilige verbinding (relatie) te creeren in een onveilige situatie. Dan is jaloezie niet meer het (hoofd)probleem, maar juist de veilige hechting, of beter gezegd het (tijdelijk) ontbreken ervan. Jaloezie wordt dan een natuurlijke alarmsignaal dat direct afgaat wanneer het niet veilig voelt. Het gevolg is, dat het tot actie leidt. En die acties leiden tot investeringen in de relatie. Dit gebeurt vanzelf. Er komen ruzies die uitgepraat worden, pijn wordt getroost en onzekerheden worden gerustgesteld. Tenminste als je het aangaat. Tuurlijk is dit gedoe. Maar het is ook tijd, tijd voor elkaar, tijd voor wezenlijke gesprekken, tijd om elkaar nog beter te leren kennen en jezelf, tijd om te leren wat verbinden echt betekent. Dus ook al leidt al die jaloezie tot gedoe, dit gedoe kan wel de moeite waard zijn 🙂

        1. Max

          Ik merk, vooral in het begin nu, dat er een gezondere vorm van jaloezie is ontstaan. Mijn primaire relatie is inderdaad belangrijker en dat is waar ik werkelijk voor kies. Dat maak ik ook iedere keer duidelijk: ik maak duidelijk dat ik dagelijks voor haar kies. Het groene monster steekt dan misschien wel de kop op, maar kijkt vertwijfeld omdat het vertrouwen een andere, hogere vorm heeft gekregen. Heel grappig om mee te maken! Dit gebeuren zorgt voor open discussies die op hun beurt weer zorgen voor geruststelling. Alles is ineens een stuk ‘eerlijker’, vooral ook omdat we ons kwetsbaarder opstellen dan ooit en troost zoeken bij elkaar en dan zien dat het goed is. Deze kleine investeringen leveren nu al iets op! En er is nota bene nauwelijks wat gaande!

          Bijzonder is ook om te zien hoe je met de secundaire relatie om moet/kunt gaan. Dat is ook een investering, maar dan een andere. Jeetje, wat is het fijn om te weten dat iemand anders óók thuis gewoon een leuke partner heeft die zich om haar bekommert..! Ik geloof nooit dat ik wil daten met iemand die single is, dat leidt alleen maar tot claimen en drama (lees: jaloezie). Te veel gezien bij anderen, ik pas.

  4. Max

    Nog maar net in een open relatie en nu al overdonderd… Het is niet iets dat je zomaar doet, ik heb nu al in de gaten dat het op nog meer vertrouwen neerkomt dan voorheen. Monogamie kán ook heel veilig zijn (totdat het niet helemaal meer werkt dan).
    Momenteel heb ik net een eerste date achter de rug en die voelde erg goed. Een vertrouwd gevoel van vroeger maar gelijk slaat ook de onzekerheid toe. Vind ze me echt leuk? Zien we elkaar weer? In een monogame relatie heb je, eenmaal uitgesproken, daar veel meer zekerheid bij. Ik besef me goed dat er nu van alles kan gebeuren. Immers: er zijn geen verplichtingen! Aan de ene kant is dat natuurlijk mooi maar ermee omgaan vergt wel wat van jezelf. Dit gevoel is nieuw en moet wennen. Tijd slijt…
    Aangezien ik met gevoel date, wil ik niet met hordes dames tegelijk omgaan. Dat is niet mijn ding. Het moet mooi blijven. Er komt wel een berg kwetsbaarheid bij kijken heb ik gemerkt, dat zet een mens goed aan het denken. Ik had vooraf wel zoiets zien aankomen en ik was ook op zoek naar gevoel (emotionele vreugde én pijn) maar wanneer het je treft merk je pas wat het je doet.

    Meer mensen die dit kennen? Hoe gaan jullie ermee om?

    1. Rhea Darens Bericht auteur

      Max, je gaat nog een heleboel meemaken. Wat dat betreft staan jullie aan het begin van een heel nieuw avontuur. Ik kan je alleen maar aanraden om mijn blogs te lezen. Als je “overzicht” intypt, zie je alle artikelen die ik geschreven heb. Van stellen met een open relatie die bij mij in relatietherapie komen, hoor ik dat ze er veel aan hebben.

Laat een antwoord achter aan Rhea Darens Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *