Een minnares op de begrafenis

Wat is de plek van minnaressen op een begrafenis?

Vandaag wordt T. begraven. Voor zijn kinderen is het vanzelfsprekend dat ik erbij ben. Zes jaar lang ben ik de vaste vriendin van hun vader geweest. Voor hun is dat genoeg. Daarmee is dat voor de rest van de familie ook goed. Ze willen me graag ontmoeten.

Ik heb een mooi setje aan. Het is een setje dat ik ooit met T. heb gekocht in Gent. Het rokje was altijd te strak. Vond hij lekker. Mijn man ook. Zelf voelde ik me altijd een worstje erin. Door de schok van T’s plotselinge dood, ben ik in 4 dagen tijd 4 kilo afgevallen. Elk nadeel heb zijn voordeel.

Op de begraafplaats sta ik wat verloren bij de ingang. Ik wou dat ik in de voegen van het cement van de bakstenen kon verdwijnen. Ik wou dat ik op een andere manier achter de dood van T. was gekomen. Ik wou dat ik onzichtbaar kon zijn en blijven. Er loopt een vrouw naar mij toe.

“Ben jij Rhea?” Het is de oudste zus van T.
“Ik heb een foto gemaakt, nadat hij gevonden was. Misschien vind je het luguber, maar wil je het zien?” En zo sta ik binnen 10 minuten met een wildvreemde vrouw naar het overleden lichaam van mijn geliefde, haar broer, te kijken. Het is een prachtige foto. Hij ligt lekker warm onder het dekbed. De zon schijnt op zijn gezicht. Hij ziet eruit alsof hij slaapt. Het troost. Zowel de foto als haar gebaar. Een voor een ontmoet ik de andere familieleden. Ze zijn het plaatje bij de verhalen van T. over zijn familie. Het ontroert me zoals ze iets tegen me zeggen. Bij allemaal zie ik stukjes van T. terug. Een blik, een houding, een gebaar.  Zo pijnlijk, zo fijn. Ik kan niet ophouden naar ze te kijken.

De overlijdensadvertentie

De minnares, de maîtresse, de bijvrouw, de vriendin. De minnaar, de Casanova, de side-boy, de vriend. In verhalen en autobiografieën worden ze met een mengeling van afgunst en bewondering gepresenteerd. De wilde vrije personages uit een wild en vrij leven. Haar plek is meestal onzichtbaar.

Overlijdensadvertenties op de Antillen zijn een bron van informatie over sociale structuren. Als bijvoorbeeld een man overlijdt, dan vind je op de advertentie de naam van zijn echtgenote, hun kinderen en eventueel de namen van kinderen bij andere vrouwen. De “andere vrouwen”, worden meestal niet genoemd. Een ongeschreven regel waar de meesten zich aan houden.

Maar niet door iedereen. De minnares die jarenlang met deze man samenleefde, zal zich niet altijd buitenspel laten zetten. Sterker nog, er is een grote kans, dat zij zelf ook een overlijdensadvertentie plaatst. Uiteraard met haar naam als eerste vrouw en hun kinderen op de eerste plaats.

 

Voor verboden, geheime of ongewenste liefdes is niet altijd plek op een begrafenis

Bij een begrafenis wordt je plek niet alleen bepaald door de relatie die je met iemand hebt gehad. Hij kan ook bepaald worden door de erkenning van de naaste familie.

Als de affaire met jou, tot een breuk in het oorspronkelijke gezin heeft geleid, dan zullen kinderen en ex meestal niet op je zitten te wachten. Misschien is dit het vereffenen van een oude rekening. Maar misschien is het ook gewoon teveel gevraagd om op een  verdrietige gebeurtenis als een begrafenis, met pijn uit het verleden geconfronteerd te worden.

Neemt niet weg, dat een minnaar of minnares, daar wel de consequenties van draagt.

In het artikel “The Social Regulation of Grief” uit 1990 schrijft Martha Fowlkes het volgende over gestigmatiseerde relaties:

[…Perhaps the loneliest and potentially most destructive grief of all, though, is the grief following a loss that is not merely socially and morally undervalued, but one that is actually devalued…]

Hoeveel recht heb je om te rouwen om een geliefde of een dierbare als deze maatschappelijk niet geaccepteerd werd. Bijvoorbeeld, wanneer hij of zij:

  • Een crimineel was
  • Of een (drugs-) verslaafde
  • Zelfmoord heeft gepleegd
  • Een psychiatrisch patiënt was
  • Een beladen ziekte had, zoals bijvoorbeeld AIDS

Hoeveel recht heb je op een plek in het rouwproces c.q. begrafenis, omdat jij als geliefde of jullie relatie niet geaccepteerd werd.  Denk hierbij aan

  • geheime of verboden relaties. In een buitenechtelijke relaties, zoals vreemdgaan, kan een zekere eenzaamheid in zitten. Zowel tijdens zijn/haar leven, als ook bij diens dood.
  • Relaties die gestigmatiseerd kunnen zijn. Zoals open relaties, homoseksuele relaties, relaties van een gemengd ras, geloof of cultuur.
  • Een relatie die tot een breuk of aanhoudende strijd in de vaste relatie heeft geleid. Het gaat hier niet alleen om (onveilige) minnaars of minnaressen. Ook vriendschappen en exen kunnen een grote stempel drukken op het welslagen van een relatie. De pijn en het leed die hierbij kwam kijken, is soms moeilijk te vergeven.

Als het om langdurige relaties ging, kan de impact groot zijn. Zeker als de emotionele steun laag is.

De familie van T. bestaat uit ruimdenkende, liefdevolle mensen. Hun vader, broer, oom, zoon, ex, was een eigenzinnige, authentieke, niet-doorsnee man. Dat hij een eigenzinnige, authentieke, niet-doorsnee relatie had, klopte voor hun. Ze namen me op, heetten me welkom en creëerden voor mij een plek om te rouwen, om afscheid te mogen nemen.

We staan in stilte bij zijn graf. Zijn kinderen staan er samen met hun moeder. Sommigen zeggen wat. Anderen leggen wat neer. Ik ben vergeten wat mee te nemen. Met lege handen sta ik daar. Gelukkig is er een mandje met rozenblaadjes. Zijn jongste zus legt haar hand op mijn rug. Maar ik ben nog niet zover. Het voelt onaf, om die blaadjes op het graf te strooien. Dan komt de moeder van T. naar voren. Zijn lieve, oude moeder. Zo weerloos en breekbaar. Voorzichtig pakt ze de rozenblaadjes uit het mandje en houdt ze even vast.  Alsof ze hem nog even vasthoudt.

Liefdevol drukt ze een kus op de blaadjes. Dan laat ze ze los.

Wie van jullie herkent iets uit het bovenstaande? Wat is een begrafenis die jullie is bijgebleven? Een ritueel dat je koesterde? Hebben jullie een overlijdensadvertentie geschreven? Moesten jullie ook gevoeligheden omzeilen en hoe deden jullie dat?

Zoals altijd ben ik zeer benieuwd naar jullie verhalen,

Rhea Darens
(gevorderd) EFT- relatietherapeut

6 gedachten over “Een minnares op de begrafenis

  1. Dee

    Oh wauw Rhea,

    Deze blog heeft mij echt ontzettend geraakt.
    Ik ben hier ook zo bang voor. 2 jaar geleden een hartinfarct met hem meegemaakt, maar toen waren we net een maand samen en nog niet heel serieus.
    Nu toch altijd blij als ’s ochtends dat eerste appje komt en ik heb echt geen idee hoe het er uit zal zien als hij overlijdt…

  2. Dies

    Lieve Rhea.

    Waarom ontroer jij mij?
    Drie klemmende vraag dringt zich voortdurend aan mij op.
    Voor mij ben je vreemde, een blog, bijna een ding. En toch weet je met woorden dingen te vertellen, die zo menselijk zijn.
    Dierbaren begraven.
    Een vriend: verbijsterd voor dat graf staan met de vraag, waarom hij wel en ik niet.
    Mijn ex-vrouw. Na de scheiding hadden we nog wel contact. Ook wel leuk contact. Ik kwam er met mijn nieuwe vrouw op visite. Maar opeens ging het bergafwaarts, mentaal, en ze wilde me niet meer ontmoeten. En ze bepaalde zelfs, dat ik niet bij haar begrafenis aanwezig mocht zijn. Dat heeft me heel diep gegriefd. Heel pijnlijk.
    Ik heb nog wel later met een van mijn kinderen het graf bezocht.
    Leven is soms een wreed gebeuren. Gevoelens worden soms door anderen behandeld als een wegwerpartikel.
    Ik ben een filosoof. Na mijn carrière heb ik me daarin geheel verdiept. Vsn Socrates tot Kant, van Boeddha tot Spinoza, van Huang Zu tot Heidegger.
    Wat is zijn? Er zijn?
    Vaak dacht ik aan die eerste mens, die op een heuvel stond en voor het eerst dacht “ik ben”.
    Dat was fout. Compleet fout.
    De eerste mens, die dacht “ik ben” stond aan het graf van een dierbare. Plotseling beseffend: zij is er niet, maar ik wel..
    Oh wonder!!!
    Bestaan, er zijn, is een wonder. Een wonder waarvoor je iedere dag weer dankbaar kunt zijn.
    Iedere dag, bij mijn eerste sigaretje in de tuin, denk ik dat. Oh wonder, dat ik er ben, leef. En dan is de dag weer goed.
    Een beroemde Oostenrijkse pianiste, een joodse die oorlog via getto’s had overleefd, zei in een interview. Er is maar één houding om gelukkig te zijn: dat is dankbaarheid.
    Dat wil ik je vertellen. Veraf en zo dichtbij.
    Met liefdevolle groeten.

    (Deze reactie is per mail binnengekomen van een oudere volger van mij en is met zijn toestemming geplaatst.)

    1. Rhea Darens Bericht auteur

      Ik ben altijd erg blij met reacties van ouderen op mijn website. Hun levenservaring zowel mbt goede en slechte momenten uit hun leven, geven zoveel troost, inzicht en relativering. Hopelijk zijn er meer die het voorbeeld van Dies volgen. Neem gerust contact met mij op, als u niet weet hoe u een reactie op de website moet plaatsen. Mijn e-mailadres is info@openrelatie.nu en mijn telefoonnummer is 06-41587202.
      Met lieve groet,
      Rhea Darens
      Gevorderd EFT-relatietherapeut

  3. Bettie

    De meeste begrafenissen die ik heb meegemaakt waren een soort real life soapseries; sudderende ruzies bekoelen tijdelijk om na de plechtigheid weer aan de kook te raken… Geen rituelen die ik koester. 😉

    Toen mijn ex-vriend en ik een paar weken/maanden uit elkaar waren, overleed zijn vader plotseling. Ik werd als schoondochter opgetrommeld en weer in de familie opgenomen, waar ik net afscheid van had genomen. Ik prijkte naast mijn ex in de rouwadvertentie, ik besliste mee over de rouwkaarten, ik troostte zo goed mogelijk mijn ex en zijn moeder. Iedereen leek te vergeten dat ik er niet meer bij hoorde, en ik vond zo’n begrafenis niet de juiste plaats en tijd om iedereen er nog even aan te herinneren. Ik was opeens welkom en geliefd bij een familie waar ik zelf niet meer bij wilde horen.
    Het was een soort droom-werkelijkheid, een heel vervreemdend on-af effect. Het voelde ook alsof ik opnieuw met mijn ex moest breken, vergelijkbaar met een droom waarin je opnieuw examens moet doen, die je 20jr geleden al gehaald hebt. Gelukkig kon ik daags na de begrafenis weer rustig mijn eigen weg gaan en de laatste restjes van onze breuk opruimen.

    1. Dee

      Dit heb ik onlangs ook ongeveer zo meegemaakt. Als zijn wij dan al langer uitelkaar en stond ik niet op de rouwkaart. Wij hebben samen kinderen.
      Toch fijn dat je op zo’n moment de familie kunt steunen.

Laat een antwoord achter aan Dee Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *