Mijn minnaar en ik zijn net een nieuw potje Wordfeud begonnen. Ik voel dat ik deze keer ga winnen. Mijn minnaar blijkbaar ook. Hij ‘resigned’, oftewel: haakt af.

“Zo schatje, gooi je nu al de handdoek in de ring?” chat ik. Er komt geen opmerking terug.

“Nog twee nachtjes slapen…..”app ik die avond. De volgende ochtend, zie ik dat hij niet gereageerd heeft. Dat hij het zelfs niet gezien heeft. Ik herinner me dat er een groot evenement is deze week, maar hij kan toch wel iets te sturen? Het zit me niet lekker. In mijn praktijk bel ik hem voor de gesprekken beginnen. Veel te snel schiet ik in de voicemail.
“He, T, heb nu een appel in mijn mond, maar ik ben het. Wil je me even bellen of appen. Hoor niets van je. Maak me een beetje zorgen.” Na een uur kijk ik. Niets. Ook niet na het tweede gesprek. Ik bel zijn huis telefoon. Misschien ligt zijn mobiel in de auto. Daarna bel ik hem elk uur, terwijl mijn onrust groeit. Hij neemt niet op. Hij woont alleen. Hij heeft nu vakantie. En…hij heeft het nu zo druk, dat hij geen afspraken zal hebben. Wie zal het doorhebben als er iets met hem is?

“T, ik kom er nu aan. Je reageert nergens op. Je resigned van Wordfeud, je belt niet, je appt niet, ik heb zelfs al op de facebookpagina van je kinderen gekeken. Ik maak me echt hele erge zorgen. Als ik bij je ben en je doet niet open dan bel ik je zus.” Dit zal hij niet leuk vinden. Hij houdt zijn werelden graag gescheiden. Maar dit is een noodgreep.

Ik loop zijn straat in. Normaal kom ik met hem aan. Zo zonder hem lijkt alles anders. Zijn straat. Zelfs zijn huis. Ik herken het eerst niet. Zo donker. Dan zie ik de kat achter het raam. Zijn kat. Ik zoek zijn auto. Misschien is hij weg. Misschien is er iets onverwachts in zijn familie. Zijn auto staat een eindje verderop. Zijn flesje water in de deur. De snoepjes. De cd’s. Ik roep zijn naam door de brievenbus. Terwijl ik dat doe, voel ik al dat hij er niet is.

Dan bel ik zijn zus. Zij antwoordt. Liefdevol, zacht, verdrietig en ik voel hoe mijn huid scheurt, hoe pijn zich in tranen ophoopt. Ik zie mezelf zitten. Tussen de geparkeerde auto’s. Op de stoep. Zie de pijn in haar gezicht, haar verdriet. Maar ik herken me niet in haar. Ik voel namelijk niets. In mij is het stil.

Het verliezen van een geliefde

Het verliezen van een dierbare is niet te beschrijven. Je kan je zoveel voorstellen, maar pas als je het meemaakt, begrijp je het. En zelfs dan begrijp je het nog niet. Het voelde als verliefd worden, maar dan in de omgekeerde richting. Zo’n krachtige emotie, die ik niet in de hand kon houden. Een emotie die mij in de hand had. In een vuistgreep. De shock en daarna vooral de pijn. Pijn waar ik niet aan kon ontsnappen, waar ik ook heen ging. Zoals ik hem in het normale leven kon vergeten als ik niet bij hem was, zo was hij nu overal. In elk affiche, elk liedje, elke opmerking, elke gedachte. Zoals ik me in die zes jaar samen weleens kon ergeren aan wat hij niet was, zo miste ik hem nu voor alles wat hij wel was.

De pijn was zo intens aanwezig. Mijn gevoel van controle was nergens.

Fases in rouwverwerking

Als het om rouwverwerking gaat, zijn de 5 fasen van De Zwitsers-Amerikaanse psychiater Elisabeth Kubler-Ross erg toepasbaar:

1. Ontkenning
2. Boosheid/protest
3. Onderhandelen/vechten
4. Depressie
5. Aanvaarding

De vijf fasen ben ik ondertussen bijna allemaal doorgegaan. 1) Het ongeloof, dat die lege plek echt leeg is en leeg blijft. 2) Het gevoel dat hij me in de steek gelaten had, dat ik alles van hem wel kapot wilde maken. Maar ook de twijfel of ik er wel genoeg was geweest voor hem. 3) Bedelen of hij nog in een droom langs zou komen, zodat we nog één keer samen zouden zijn, voordat ik hem moest laten gaan. 4) De pijn. Me zo intens alleen voelen. Alles stond ineens op losse schroeven. Ook mijn eigen relatie. Het leek of ik op het punt stond alles kwijt te raken. 5) Aanvaarding. Dit komt met kleine stapjes. De aanvaarding van het verdriet is er. Maar dat hij er nooit meer zal zijn, is nog steeds niet te bevatten.

Rouwverwerking in Indonesië

In Indonesië raakte ik ooit aan de praat met een man, die vertelde over het overlijden van zijn moeder. Met een mengeling van fascinatie en ongemak worstelde ik drie dikke fotoalbums van  de begrafenis met vooral foto’s van zijn overleden moeder door. Voor hem troost. Voor mij wat luguber.  Wat echter een mooie ontdekking was, was dat hij vertelde dat ze na 100 dagen weer een bijeenkomst hadden gehad en na 1000 dagen nog een keer. Een wijsheid, waar ik nu meer dan 20 jaar later troost uit put.

Rouw en verdriet mag zijn tijd hebben.
Het hoeft niet meteen goed te zijn.
Het mag even duren.
We mogen het zelfs even vasthouden.

Fragments of him

Bij toeval stuitte ik op deze game of eigenlijk een interactief verhaal, dat gaat over een man die plotseling van de ene dag op de andere overlijdt. Aan de hand van de verschillende personages wordt je meegenomen in zijn leven, in zijn laatste gedachten, de belangrijke mensen om hem heen. Zijn spullen. Op een zachte manier worden er herinneringen verzameld. Gaandeweg deed ik dit ook. Ik verzamelde fragmenten van mijn minnaar, die daardoor een plek kregen in mijn leven. Het ongrijpbare werd daardoor wat grijpbaarder.

Klik op het plaatje voor een link naar de trailer. Mocht dit niet werken, klik dan hier)

Rouwverwerking in minnaarschap is complex

De dood van een minnaar ken zijn eigen complexiteit. Hoe rouw je bij je man? Wil je dit wel? Kan hij je troosten? En hoe is dit voor een minnares van je partner? Toont zij begrip als je man soms een keer afzegt, of wordt ze juist claimend? Bij wie kan je terecht, als bijna niemand van je open relatie weet? Hoe vind je een nieuwe balans in je vaste relatie? Hoe ga je om met veranderende rollen?

Mijn minnaar was naast mijn man, mijn beste vriend. Er zijn niet veel mensen die mij zo goed kennen. Omgekeerd gaf hij aan, dat hij bij niemand zo open was geweest als bij mij. Dichtbij iemand mogen komen is kwetsbaar en tegelijkertijd zo kostbaar en verbindend. Met zijn dood ontbrak er een belangrijke schakel. Dit voelde ik en dit voelde mijn man. Het heeft ons twee maanden gekost om weer een nieuwe balans te vinden. De relatiecrisis waar we in belandden was zo heftig, dat ik vreesde dat wat niet gebeurde toen mijn minnaar in onze relatie stapte, wel gebeurde nu hij er niet meer was. We zijn er echter doorheen gekomen en ook dit verdiepte onze relatie weer, maar hoe kwetsbaar het is geweest voelen we ook.

´Wil je dat ik met mee ga?” Mijn man zit naast me aan de keukentafel. Volgende week zijn de 100 dagen voorbij. Zijn familie heeft een mooie plek op een fijne begraafplaats voor hem gevonden. Ik ben van plan om daar even een kopje thee te gaan drinken. Een kopje thee met mijn overleden minnaar. Wil ik mijn man daar wel bij hebben?
“Ja, dat zou fijn zijn.” Antwoord ik. Het wordt tijd dat mijn man, zijn concurrent, zijn goede vriend en compagnon in onze relatie ontmoet.

Wie van jullie is weleens een dierbare verloren? En hoe hebben jullie dat verwerkt? Bij wie kon je terecht? Wat hielp en wat maakte het juist lastig?

Zoals altijd ben ik erg benieuwd naar jullie ervaringen.

Rhea Darens