Ik sta met onze oudste zoon in de keuken. Ik schil, snij en hak uien. Hij leunt tegen het aanrecht met een hand vol pinda’s.

‘Hoe is het eigenlijk met Ineke?’ vraag ik.
‘Prima.’ Onze zoon is kort van stof.
‘Jij wilde toch met haar?’
‘Neeeee’, klinkt het, zoals een nee alleen bij pubers kan klinken. De nee van je begrijpt er niks van.

‘Maar ik dacht…’
‘Ze is gewoon een goede vriendin, mam. Niets meer.’
‘Heeft ze al een vriendje?’ vraag ik met tranen in mijn ogen en ik moet lachen om het dramatische effect van de uien.
‘Een vriendje? Zij heeft meerdere vriendjes!’ Ik draai me verrast om.
‘Gaat ze daar ook mee naar bed?’
‘Soms.’
‘Soms?’
‘Yep. Een soort friends with benefits.’
‘Friends with benefits?’ Ik hoor nu zelf ook dat ik als een moeder klink.
‘Dat is heel normaal hoor’, zegt hij nonchalant met een mond vol pinda’s

Ik ben stomverbaasd. Vinden ze dit echt normaal? Zijn wij voor niets zo voorzichtig met onze open relatie?

Met een niets-aan-de-hand-gezicht legt hij uit dat Ineke zich nog niet wil binden. Ze heeft net een relatie achter de rug. Relatie: drie maanden verkering.

Ik moet slikken en ik ben onder de indruk van de vanzelfsprekendheid waarmee hij dit vertelt. De seksuele vrijheid van deze zestien- en zeventienjarigen.

Geen sletvrees. Acceptatie.

Ik kan het niet nalaten nog een laatste vraag te stellen: ‘En eh, haar ouders? Hebben die soms ook friends with benefits?’
‘Haar ouders?!?! Denk jij, dat de vader tegen de moeder ‘dag schat, veel plezier’ zegt, terwijl zij naar een andere man gaat? Pff, tuurlijk niet!’
Ik barst in lachen uit.
‘Het zou toch kunnen?’ vraag ik met een onschuldig lachje.
Open relatie bij jongeren

Ik ben gevraagd voor een interview door de jongerenwebsite Spunk. Ze willen met me praten over de voordelen van een open relatie. Als relatietherapeut heb ik nooit met jongeren te maken en ik was niet alleen stomverbaasd met dit verzoek, het bracht me ook in verwarring.

Hebben jongeren ook open relaties? En hoezo alleen de voordelen? Ik promoot geen open relaties. Ook niet bij jongeren. Of ging dit dieper?

Het zet me wel aan het denken. Eigenlijk vind ik dat jongeren zich eerst veilig moeten leren hechten en binden binnen één relatie, voordat ze aan twee of meer beginnen. Ik realiseer me dat dit best hypocriet overkomt. Een eenvoudige vraag van de blogger van Spunk en ik lig wakker in bed, geconfronteerd met mijn eigen dogma’s.

Seksualiteit in de puberteit

Als we het hebben over minder monogame fases in ons leven, dan hoort de puberteit daar voor veel mensen bij. Dat is altijd zo geweest. Pubers rommelen er lustig op los en voor grote groepen in onze maatschappij is dat prima, zolang het maar veilig is. Friends with benefits is een nieuwe variatie.

Uit een onderzoek onder zo’n 900 studenten – van Owen en Fincham uit 2009 – bleek dat 54,3% van de mannen en 42,9% van de vrouwen aangaf weleens in een friends with benefitsrelatie te zitten. De positieve ervaringen waren groter dan de negatieve. Als definitie voor friends with benefits hanteren ze: een mix van vriendschap met fysieke intimiteit, zonder dat ze die persoon als hun vaste partner zagen.

Voordelen van friends with benefits

De voordelen die werden genoemd, bestonden vooral uit het seksueel experimenteren binnen een veilige en vertrouwde context van vriendschap. Een ander voordeel was dat je op feestjes aantrekkelijker werd gevonden, dan wanneer je helemaal singel was. Met andere woorden: de kans om alsnog je vaste partner tegen te komen werd vergroot in het gezelschap van een friend with benefit. Want blijkbaar is dat door de eeuwen heen niet veranderd: de zoektocht van een adolescent naar een levenspartner, om samen kinderen mee te krijgen en kinderen groot te brengen.

Nadelen van friends with benefits

Nadelen werden vooral genoemd aan de relationele kant, wanneer één van de twee toch de behoefte kreeg aan een vastere relatie. Mannen hadden meer, vaker en langer wisselende contacten. Vrouwen waren hier wat terughoudender in. Bij vrouwen ontstond de seks met een vriend vooral als er drank in het spel was, met als extra nadeel dat de veilige seks op dat moment vaak ook vergeten werd.

Ook bij volwassenen merk je een periode van friends with benefits. Vaak bij mensen die net gescheiden zijn, die geen zin hebben om zich gelijk weer te binden, maar wel behoefte hebben aan de intimiteit.

Seriële monogamie

Onze cultuur verandert. Het seksuele relatiepatroon van adolescenten wordt in de gangbare literatuur nog aangeduid met de ‘seriële monogamie’ (opeenvolgende monogame relaties). Er wordt expliciet aangegeven hoe belangrijk het is dat jongeren verschillende ervaringen opdoen, mits er geen sprake is van dwang. Blijven hangen aan je eerste liefje zou ervoor zorgen dat onvoldoende de eigen wensen, grenzen en mogelijkheden ontdekt worden op relationeel en seksueel gebied.

Wie wel bij de eerste verkering blijft, zou daardoor een achterstand oplopen, die door kan werken in het latere seksuele leven. Maar ik merk in de praktijk dat het allemaal niet zo star is. Niet alle pubers volgen het patroon van seriële monogamie. Ze experimenteren ook zonder de noodzaak van een vaste partner. Friends with Benefits dus.

En er zijn genoeg volwassenen met high school sweethearts – zoals mijn man en ik – die weer op latere leeftijd experimenteren. Met alle rust, zelfvertrouwen en ervaring die er dan juist is.

Voordat ik naar bed ga, loop ik nog even een rondje langs onze pubers. Even een praatje. Een fijne afsluiting van de dag. Bij onze oudste zoon zit ik op de rand van zijn bed.

‘Nog even over Ineke…’
Zoon rolt even met zijn ogen. Heb je háár weer.
‘Had ze het idee dat het werkte, friends with benefits?’
Hij schudt zijn hoofd.
‘Nee. Ze merkte dat er altijd wel iemand was die méér wilde.’

Hij laat me weer versteld staan van de openheid waarmee deze groep jongeren over hun ervaringen praat en de wijsheid die hier in zit.

Cultuur verandert. Ook in relaties en seksualiteit.

Merken jullie dat ook? Zo ja, op welke manier valt het jullie op? Ben heel benieuwd naar jullie ervaringen.

Rhea Darens

EFT-relatietherapeut