Als mijn man uit bad stapt, geef ik hem zijn handdoek en een tandenborstel aan. Ik volg zijn bewegingen via de spiegel.

‘Ik ga met Pi naar een parenclub,’ zeg ik. Zijn tandenborstel blijft zweven in de lucht.
‘Een parenclub?’
‘Ik ga daar mijn visitekaartjes neerleggen. Voor mijn relatietherapie.’ Hij draait zich naar me om en kijkt me vol ongeloof aan.
‘Alsof die mensen daarop zitten te wachten. Die komen voor een leuke opwindende avond. Toch niet voor de kaartjes van een relatietherapeut?’
‘Het is wel mijn doelgroep, die daar zit.’ Hij poetst weer verder. Het is duidelijk dat hij er iets van vindt.
‘Wat is er?’
‘Ik vind het maar niets.’
‘Ik ga er alleen kaartjes neerleggen. Niet om iets te doen!’
‘Nee, maar al die mánnen die daar komen, die zijn daar wel om iets te doen.’
‘Dus…? Ik wil me wel professioneel opstellen.’ Ik zie aan zijn blik dat ik hem niet overtuig. ‘Ik krijg trouwens altijd een beeld van groezelige mannen, als ik aan een parenclub denk’, voeg ik eraan toe.

Ik weet dat ik bevooroordeeld ben en óók daarom wil ik eens gaan kijken. Maar niet alleen.

‘Groezelige mannen?’ vraagt mijn man, ‘welnee, ze hebben daar een deurbeleid.’
Ik schiet in de lach. ‘Een deurbeleid?’ Ik probeer me er een voorstelling van te maken. ‘En wat voor mannen komen daar dan wel?’
‘Alleen maar mooie slanke mannen, met een fors geschapen geslacht.’ We schieten nu allebei in de lach.
‘Oké, oké, ik overdrijf nu. Maar M. (een ex-minnares) is er weleens geweest. Het is een vleeskeuring en er komen alleen lekkere mensen binnen.’ Dat ik daar binnenkom, staat voor hem blijkbaar buiten kijf. Dat vat ik dan maar op als een compliment.
‘Ik ben niet gauw verliefd. Dat weet je.’
‘Nee, maar die mannen misschien wel.’ Ha, dáár zit de angel. Hij is niet bang dat ik iemand leuk vind, hij heeft er moeite mee als andere mannen mij leuk vinden. Bij mij werkt het juist omgekeerd.
‘Maar goed,’ gaat hij verder, ‘we hebben een open relatie en ik date zelf doorlopend met andere vrouwen, dus dan kan ik daar eigenlijk niets van zeggen.’

Hier heeft hij het mis.

Ongeschreven regels in een (open) relatie

In veel monogame relaties is het een ongeschreven regel dat je als vrouw niet alleen met een andere man afspreekt. Tenzij die man een homo is, maar er zijn zelfs mannen die daar moeite mee hebben. Omgekeerd kunnen vrouwen ook moeite hebben als hun man met een goede vriendin of (vrouwelijke) collega afspreekt. Dat heeft alles te maken met een gevoel van onveiligheid.

In een open relatie is dit niet anders. Ook hier ontstaat vaak een gevoel van onveiligheid als de partner aan het daten is. Laten we dit voor het gemak externe (on)veiligheid noemen. Dat is een normale menselijke reactie. Je kunt hier mee leren omgaan, door de veiligheid binnen je relatie (de interne veiligheid) te vergroten.

In het boek ‘Bang voor Boos’ schrijft Henk Galenkamp over veiligheid op school. Veel van wat hij beschrijft herken ik als het gaat om veiligheid binnen een (open) relatie, zoals de twee manieren die hij aangeeft om de veiligheid in een groep te vergroten. Ik heb ze hieronder vertaald naar een open relatie:

Er zijn er twee manieren om veiligheid in een open relatie te vergroten:

1. Ervoor zorgen dat de betrokkenen elkaar (en zichzelf) beter leren kennen
2. Duidelijke grenzen stellen aan gedrag dat wel en niet toegestaan wordt.

Betrokkenen in een open relatie kunnen elkaar direct of indirect leren kennen. Ik heb door onze open relatie mijn man bijvoorbeeld beter leren kennen en begrijpen en hij mij. Door hem heb ik ook zijn minnaressen leren kennen, ook al heb ik de meesten nooit ontmoet. Via hun leerde ik mezelf en mijn man nog beter kennen. En het is waar: door iemand echt goed te leren kennen, ontstaat er vertrouwen, begrip en een gevoel van veiligheid.

Vier soorten grenzen

Binnen een open relatie is het belangrijk duidelijke grenzen te stellen. Volgens Nina Brown, schrijfster van o.a. Children of the Self-Absorbed, zijn er vier soorten persoonlijke grenzen:

1. Zachte grenzen: mensen met zachte grenzen praten gedrag van anderen vaak goed, zelfs als het hen schaadt. Veel vrouwen doen dit.
2. Sponzige grenzen: een combinatie van zachte en rigide grenzen. Zie je vaak bij onzekere mensen.
3. Rigide grenzen: de mensen zijn fysiek en emotioneel vaak ontoegankelijk. Vaak gaat het om mensen die mishandeld zijn.
4. Flexibele grenzen: dit is ideaal. Mensen met flexibele grenzen bepalen wat ze wel en niet binnenlaten. Ze zijn niet gevoelig voor manipulatie en emotionele chantage.

Ik herken deze grenzen allemaal bij mezelf. Als ik overvallen word door iets waar ik niet op voorbereid ben, kan ik zachte grenzen stellen. Ben ik in paniek dan wordt mijn grens rigide. Kritiek (altijd lastig en toch zo kostbaar) brengt me bij de sponzige grens. Maar meestal zit ik bij de flexibele grens. Ik doe het misschien niet eens zo slecht, toch is een open relatie voor mij een leerschool.

Ik heb pas écht grenzen leren stellen door onze open relatie. Door onze open relatie ontstond ineens zo veel vrijheid, maar we gingen óók steeds weer over elkaars grenzen heen. Het herstellen van de veiligheid is altijd onze eerste zorg.

Tips om grenzen te stellen:

• Spreek je uit als een situatie niet veilig voelt. Ook als je het stom vindt van jezelf. Of als je weet dat er gedoe over ontstaat.
• Neem het gevoel van onveiligheid van je partner serieus.
• Maak afspraken. Ze zullen nooit de hele lading dekken, maar ze dragen wel bij aan het leren begrijpen van elkaar en ook aan het nemen van verantwoordelijkheid en het scheppen van vertrouwen.
• In het begin kunnen de grenzen wat krap voelen. Blijkbaar is dit nodig. Hoe krapper de grenzen, hoe onveiliger iemand zich voelt of hoe onveiliger de relatie is. Oftewel hoe veilig ben jij? Onderzoek dit.
• Accepteer dat in nieuwe situaties een periode van ‘terugval’ is.
• Neem de tijd om te groeien in je open relatie.

Juist door grenzen te stellen, waren wij in staat om te groeien en onze grenzen ook weer stap voor stap te verleggen.

Mijn man heeft de handdoek om zijn middel geslagen en zit op de badrand.
‘Ik voel nu pas hoe het voor jou moet zijn, als ik met andere vrouwen date.’ Ik ben klaar met tandenpoetsen en merk dat hij me écht begrijpt. Het raakt me, want ik weet dat er moed voor nodig is om te zeggen dat je ergens moeite mee hebt. Zeker als je het zelf diep in je hart kinderachtig en bekrompen vindt. Ik weet namelijk dat hij zo denkt. Ik draai me naar hem toe en sla mijn armen om zijn middel.
‘Wil jij soms met mij naar de parenclub?’
‘Nee,’ zegt hij en hij trekt een gezicht, ‘maar dat wil niet zeggen dat jij niet kan gaan. Ik moet gewoon even wennen aan het idee, dat is alles.’

Ik moet nog een datum prikken voor ons parenclub- avondje en ik vind het erg spannend. Ga jij weleens naar een parenclub met je partner of minnaar? Zou je jullie ervaring hierover willen delen?

Wat voor grenzen stellen jullie in je relatie, waarbij je aangeeft ‘tot zover en niet verder’? Wanneer voelt het voor jou onveilig en hoe ga je ermee om. Ik ben meer dan blij met jullie reacties!

Rhea Darens
EFT-relatietherapeut