De zon schijnt volop. Het is warm en een beetje broeierig. Ik ben net lekker ingesmeerd en we hebben nog de hele dag. Loom lig ik op mijn handdoek om me heen te kijken. Mijn blik blijft steken bij een ouder echtpaar dat een paar meter bij ons vandaan ligt. Gluren op een naaktstrand, dat mag natuurlijk niet. Maar ik doe het lekker toch.

De vrouw is vroeger, denk ik, een schoonheid geweest, met volle borsten en een slank lichaam. Eigenlijk is ze nog steeds mooi maar de natuur is onverbiddelijk: haar borsten wijzen naar beneden en haar huid is slap. Zelfs haar buik rust als een zakje op haar venusheuvel. Ik kijk naar mijn eigen buik en span gelijk mijn spieren aan.

‘Schaam jij je weleens?’
‘Altijd’, bromt mijn man. Hij moet tegen de zon in kijken om me te zien.
‘En bij mij? Schaam je je weleens bij mij?’
‘Nooit.’
‘En bij je minnaressen?’
‘Soms’, mompelt hij.

Mijn aandacht wordt weer door het oudere stel getrokken. Ze lopen hand in hand naar het water. Ze plagen elkaar met wat spetters en dan duikt hij het water in. Als ze even later terugkomen bij hun handdoeken, zoent hij haar vol op haar mond. Vol, lang en hartstochtelijk en zonder schaamte. Gefascineerd zit ik te kijken en ik besef me ineens dat dit is wat ik wil: op dezelfde manier oud worden zoals zij.

‘En jij? Schaam jij je weleens bij hem?’ Ik schrik van mijn man en voel me betrapt.
‘Soms.’
‘Wanneer dan?’ Mijn man vindt dit duidelijk een leuk gesprekje.
‘Voor dit hier.’ Ik pak een buikplooi tussen duim en wijsvinger. ‘Soms hangt er zo’n rol over mijn broek.’
Ik twijfel even of ik door moet gaan en vervolg mijn verhaal. ‘Laatst streelde hij over mijn buik en voelde die buikplooi. Toen zei hij heel lief geeft niet hoor. Maar juist daardoor gaf het wel.’
‘Ik zeg altijd lekker zacht’, zegt mijn man terwijl hij zich voorover buigt om mijn buik te kussen.

Ik weet dat hij zich er niet druk om maakt hoe ik eruit zie en dat geeft me een vrij gevoel. Toch is mijn schaamte pas echt verdwenen toen wij onze relatie openden. Maar de eerste keer dat we met een ander naar bed gingen, was er wél schaamte en onzekerheid naar de ander.

Waar schamen mensen zich tijdens de seks voor en wat kun je doen om je schaamte te verminderen?

In de top vijf van seksuele schaamte bij mannen en vrouwen staan:

1. Naakt wel of niet aantrekkelijk gevonden worden
2. Seksuele prestaties
3. Met moeite klaarkomen (man)/ niet vochtig genoeg zijn (vrouw)
4. Niet lekker ruiken
5. Winden laten, zowel bij mannen als vrouwen, hoewel bij vrouwen een vaginale wind als extra gênant wordt gezien

Vrouwen noch mannen zijn vrij van schaamte. Iedereen kan zich schamen in meer of mindere mate. Schaamte hangt samen met ons collectief bewustzijn. Het komt voort uit een diepe onzekerheid over wat hoort en wat niet hoort, mag en niet mag.

Schaamte doet een aanslag op het Zelf, waarin het zelfbeeld, de sociale connectie, en het gevoel van controle bedreigd worden. K. Jessica van Vliet heeft hier onderzoek naar gedaan en er een artikel over geschreven: ‘Shame and Resilience in Adulthood: A Grounded Theory Study’. Dit is in 2008 gepubliceerd in Journal of Counseling Psychology.

Van Vliet geeft aan dat voor het omgaan met schaamte het belangrijk is om het zelfbeeld weer opnieuw op te bouwen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de volgende 5 stappen:

Verbinden:

• Vind bondgenoten.
• Onderneem dingen met anderen.
• Praat met anderen.
• Ga in therapie.
• Of verbind je met een hogere macht.

In mijn geval ging ik het gesprek aan met mijn minnaar.
‘Hoe bedoel je, geeft niet hoor?’ Mijn minnaar had meteen door dat hij van een brede autoweg ineens op een smal paadje langs het ravijn was beland. Voorzichtig ging hij het gesprek met me aan. Het werd een goed gesprek. Een goed gesprek verbindt. Altijd.

Heroriënteren:

• Verschuif prioriteiten (ik kan me de hele tijd op mijn buikje richten, ik kan me ook op die van hem richten :-).
• Focus je op het positieve. Kijk niet alleen naar je tekortkomingen, maar ook naar waar je sterk in bent.
• Verbeter jezelf. Beweeg meer, eet gezonder, mediteer eens wat meer.
• Onderzoek of je de situaties waarin jij je schaamt kan veranderen of kan vermijden.
• Onderneem actie. Als je je bijvoorbeeld schaamt om iets dat je bij iemand hebt gedaan, kijk of je het weer goed kan maken en doe dat dan ook.

Accepteren:

• Accepteer de situatie: Ik word ouder. Mijn lichaam wordt ouder. Ik zal nu ik de overgang nader ook toenemen in gewicht.
• Onderzoek je gevoelens: Dit maakt me normaal niet zoveel uit maar tijdens de seks kan dit me onzeker maken en dat vind ik jammer. Dat wil ik niet.
• Uit je gevoelens: Dit deed ik bij mijn minnaar.

Begrijpen:

• Begrijp de externe factoren die jouw schaamte veroorzaken. Natuurlijk ligt een deel bij jezelf. Maar je mag ook gerust een deel buiten jezelf leggen.
• Onderzoek bij jezelf hoe het komt dat je je zo schaamde.
• Neem afstand van de schaamte. Je bent je schaamte niet.
• Creëer betekenis. Ik heb zelf altijd veel aan deze laatste. De opmerking van mijn minnaar en mijn reactie erop, maakten me tegelijkertijd ook bewust wat ik belangrijk vond en hoe ik in het leven wil staan.

Verzet:

• Verzet je tegen negatieve oordelen. Niet alleen van anderen, maar ook van jezelf.
• Kom op voor jezelf.
• Daag anderen uit. Een mooie vorm van uitdagen is bijvoorbeeld de documentaire Beperkt Houdbaar van Sunny Bergman.

Het oudere echtpaar naast ons pakt hun spullen in. Zij draagt een lange fleurige jurk, met een split aan de zijkant en de soepele stof danst om haar lichaam. Maar het is niet haar uiterlijk dat haar zo mooi maakt. Het is vooral haar houding. Dit is een vrouw die durft te genieten. Zonder schaamte.

Ervaren jullie weleens schaamte als het gaat om seks? Wat heeft heel goed geholpen om hiermee om te gaan? En wat hielp zeker niet? Ik ben erg benieuwd naar jullie reactie.

Groeten,

Rhea Darens

EFT-relatietherapeut