Open relatie en een stiefgezin. Kan dat?

Een tijdlang was ik de one and only voor mijn minnaar. Maar ik wist ook heel goed dat dit weer kon veranderen als er een potentiele minnares voorbij kwam. En dat is nu dus gebeurd, in de vorm van een vrouw die hij al tien jaar leuk vindt.

Tot voor kort had ik de aandacht voor mezelf, nu ben ik benieuwd naar de vorderingen die hij maakt bij deze dame. Ik zit op mijn vertrouwde plekje op het aanrecht met mijn handen om een dampende kop thee gevouwen. Ik heb de vraag heel lang uitgesteld maar ik klap bijna uit elkaar van nieuwsgierigheid.

‘Waar zijn jullie uit eten geweest?’ vraag ik.
‘Ergens bij haar in de buurt.’
‘En…..nog wat gebeurd?’ Het is eruit. Ik probeer zo nonchalant mogelijk te kijken.
Hij stopt even met boontjes doppen en legt het mes neer. ‘We zijn bij haar thuis iets gaan drinken.’
Nu wordt het interessant.
‘Gezellig. Waren haar kinderen thuis?’ Ik ben heel benieuwd. Mijn kinderen hebben hem nooit ontmoet.

‘Ja, die waren er ook.’ Hij laat een stilte vallen en denkt na.
‘Hoe was dat?’
‘Hoe was dat? Ik voelde me wel een beetje vereerd, dat ik aan hen werd voorgesteld. Tegelijkertijd vond ik ook beklemmend.’
Hij veegt zijn handen af aan een keukendoek en haalt zijn handen door zijn haar. Een piekergebaar.
‘Ik heb het idee dat ze zo gauw mogelijk weer een gelukkig gezinnetje wil, maar ik weet niet of ik daar wel zin in heb.’

Hij spreekt de woorden behoedzaam uit. Mijn lieve minnaar. Hij vindt het fijn als vrouwen komen, maar hij vindt het ook fijn als ze weer gaan. Dat geldt óók voor mij, dat weet ik.

Het nieuwe gezin

Het is niet de eerste keer dat hij een leuke gescheiden vrouw ontmoet met kinderen. Het patchworkgezin, nieuwe gezin of samengestelde gezin is de afgelopen jaren opgerukt. Uit onderzoek blijkt dat 40% van de stellen gaat scheiden bij een eerste relatie. Dit aantal groeit explosief bij een tweede relatie: maar liefst 60% tot 70% stevent weer op een scheiding af. De laatste groep zelfs binnen twee jaar. Ik word een beetje verdrietig van deze cijfers.

Mensen hebben hoge verwachtingen van een volgende relatie. Het moet beter en gelukkiger zijn, dan de relatie die net verbroken is. Bovendien hebben ze er toch wel iets van geleerd. Vaak zijn er kinderen betrokken bij de tweede relatie. En dát maakt het opbouwen van een stabiele relatie zo moeilijk.

Bij een nieuwe relatie hopen veel (stief-) ouders dat er uiteindelijk een nieuw gelukkig gezin ontstaat. Logisch. Het appelleert aan fundamentele menselijke verlangens. De grootste valkuil is, dat sommigen dat veel te snel verwachten. Dat is een irreële verwachting. Een samengesteld gezin is topsport. Hoe creëer je meer kansen om je nieuwe relatie mét kinderen wel te laten slagen?

• Een LAT-relatie is in veel gevallen een prima oplossing voor de eerste paar jaar. Het geeft je kinderen de tijd om aan een nieuwe partner te wennen en in de thuissituatie verandert niet veel. Met de scheidingspercentages in je achterhoofd, is het niet gek om er rekening mee te houden dat de relatie geen standhoudt. Dan heeft dit in elk geval niet wéér impact op de kinderen.
• Houdt de relatie wel stand, dan heeft deze alle ruimte om zich te ontwikkelen. Neem die ruimte en de tijd om je te ontwikkelen in je nieuwe rol als stiefouder. Ontdek samen hoe jullie die rollen het beste kunnen vervullen. Forceer niets, doe liever een stapje terug als het te veel schuurt en wringt.
• Langzaamaan ontstaan er nieuwe rituelen en een eigen gezinscultuur. Dit kan pas als iedereen zich prettig voelt bij de nieuwe situatie. Schrik niet: gemiddeld duurt het zo’n vijf jaar voordat het stiefgezin een beetje is gesetteld.
• Blijf dingen alleen met je kinderen doen. Het is voor kinderen belangrijk om ook nog tijd alleen met hun (biologische) vader of moeder te hebben.
• Gaan jullie toch samenwonen, spreek dan heel goed af wat de rollen zijn van de biologische ouder en de stiefouder. Het is belangrijk dat de stiefouder eerst tijd steekt in het opbouwen van een relatie met het stiefkind, voordat hij/zij de rol van ouder gaat vervullen. Biedt dus liever je hulp aan, in plaats dat je je stiefkind gaat opvoeden (lees: bekritiseren).
• Wees eerlijk! Als iets je niet bevalt, geef het aan. Het helpt als je hierbij in staat bent om:
  • gevoelens te herkennen en duidelijk te uiten;
  • problemen in kaart te brengen;
  • conflicten op te lossen;
  • een klacht te uiten op een manier die empathie wekt en je dus kwetsbaar op te stellen;
  • anderen te accepteren zoals ze zijn.

Houd rekening met een sleeper- effect bij pubers; effecten van de scheiding die pas later zichtbaar worden. Bij pubers kunnen soms emotionele en gedragsproblemen voorkomen. Het lijkt er echter op dat dit een uitgestelde reactie is, die soms 4 tot 6 jaar na de scheiding voorkomt. Volwassenen in het stiefgezin kunnen hierdoor in verwarring raken, omdat ze denken dat het een reactie is op het nieuwe gezin.

Dan maar geen relatie?

Je zou haast denken dat je maar beter kunt blijven daten, als het zo moeilijk is om een (tweede) relatie op te bouwen en goed te houden. Maar zo erg is het niet. Er is ook nog goed nieuws.

Onderzoek wijst uit dat het geluk bij een eerste relatie in het begin heel groot is, maar met de loop van de jaren afneemt. Bij een tweede relatie gebeurt juist het tegenovergestelde. In de eerste twee jaar is er veel stress en spanning in een samengesteld gezin, maar als dit nieuwe gezin zich hier doorheen kan bijten, neemt het geluk bij deze stellen alleen maar toe met de jaren. Je hebt dus iets om voor te vechten en om naar uit te kijken.

Wat mij als relatietherapeut opvalt, is dat mensen in een tweede relatie veel meer energie steken en eerder hulp inroepen als het niet loopt zoals ze zouden willen. De bereidheid om er samen iets van te maken, is groot. In eerste relaties wachten stellen vaak lang voordat ze hulp zoeken of ze zijn zelfs te laat.

‘Stiefouders en stiefkinderen’ is een prachtig boek van James Bray en John Kelly. Deze onderzoekers beschrijven in dit boek de drie verschillende soorten stiefgezinnen: Traditioneel, Matriarchaal en Romantisch. Ze schrijven over de verschillende cycli die een stiefgezin doormaakt. Daarnaast wijzen ze op de valkuilen en oplossingen. Het voert te ver om dit hier allemaal toe te lichten, maar ik kan dit boek iedereen aanraden. Echt een eyeopener. Het boek is bijna 25 jaar oud en is alleen nog maar tweedehands te krijgen.

Ik zet mijn kop thee weg en pak de handen van mijn minnaar in de mijne. We kijken elkaar een tijdje aan. Ik begrijp zijn twijfel wel. Zelf geniet ik van the best of both worlds, hier en thuis.

‘Zou je het niet willen?’ vraag ik.
‘Wat?’
‘Een nieuw gezin. De huiselijkheid. Iemand om samen mee naar je familie en feestjes te gaan.’
Hij gaat verder met het eten en zet de boontjes op het vuur. Ik hoef alleen maar te zitten en te kletsen. Ons vaste ritueel in de keuken. Hij denkt na.
‘Dat zou aan de ene kant wel fijn zijn,’ geeft hij toe, ‘aan de andere kant zou ik ook een hoop vrijheid in moeten leveren en ik weet niet of ik dat wel voor iemand over heb.’ Hij is zo eerlijk. Ik hou van deze gesprekken. Van de intimiteit.
‘Ik denk weleens,’ gaat hij verder, ‘dat ik beter geschikt ben als minnaar dan als partner.’ Hij komt voor me staan. Ik sla mijn armen om hem heen, druk mijn neus tegen de zijne en geef hem een zoen.
‘Je hoort mij inderdaad niet klagen,’ lach ik.
Hij pakt een fles wijn van de plank en houdt hem in de lucht en knipoogt. Ik knik. Deze avond is van ons.
Omdat het Kerst is, verloot ik het boek ‘Stiefouders en stiefkinderen’. De vaste lezers kennen het principe al. Schrijf een mooie reactie bij deze blog! Dit boek wordt onder de inzenders van de reacties verloot. Alvast fijne feestdagen en een gelukkig nieuw jaar!

Rhea Darens
EFT-relatietherapeut